فرکانس متری با مولتی متر

فرکانس یا بسامد (Frquency) تعداد سیکل بر ثانیه شکل موج سینوسی (یا متناوب) می باشد. بعبارت دیگر نرخ تغییرات جهت سیگنال در یک ثانیه را فرکانس مینامند. واحد فرکانس هرتز میباشد و با Hz نمایش داده می شود. هرتز نام فیزیکدان آلمانی Heinrich Hertz است که اولین بار سیگنال رادیودی 1Hz را ارسال و دریافت کرد. یک هرتز معادل یک سیکل در یک ثانیه است. بطور مثال در شکل زیر در یک ثانیه سیگنال مورد نظر سه بار تکرار شده است لذا دارای فرکانس 3Hz میباشد.



روش دیگر اندازه گیری فرکانس رابطه زیر است :
                                                        
عبارت T دوره یا پریود شکل موج را میگویند. مدت زمانی که یک سیکل کامل اتفاق می افتد. در مثال فوق زمان یک سیکل 1/3 است پس فرکانس برابر با 3 هرتز میباشد. لذا هرچه تعداد سیکل ها در ثانیه بیشتر شود، فرکانس بالا می رود. فرکانس بیان کننده عملکرد لوازم الکتریکی است. چند کاربرد در ادامه آورده شده است :
فرکانس خطوط قدرت : 50/60Hz ( معمولا در ایران 50Hz)
درایو های فرکانس متغیر (VFD)معمولا در رنج 1-20KHz
فرکانس های صوتی : 15Hz~20KHz
فرکانس های رادویی 30~300KHz
فرکانس های پایین : 300KHz~3MHz
فرکانس های متوسط : 3~30MHz
فرکانس های بالا : 3-300MHz

مدارات و لوازم الکترونیکی برای عملکرد در فرکانس ثابت یا متغیر طراحی میشوند. تجهیزاتی که برای فرکانس ثابت طراحی میشوند اگر فرکانس تغییر کند، غیر عادی عمل خواهند کرد. بطور مثال اگر یک موتور AC که با فرکانس 50Hz کار میکند، فرکانس کاهش پیدا کند، کند میشود و اگر فرکانس بالا رود تند تر میچرخد. سرعت موتور با فرکانس رابطه مستقیم دارد.

لذا اطلاع از فرکانس برای مهندسان امر مهمی است و اکثر مولتیمتر های دیجیتال قابلیت اندازه گیری فرکانس را دارند. بطور مثال در مولتی متر زیر نحوه اندازه گیری فرکانس را توضیح خواهیم داد :
   
فرکانس برق شهری در ایران 50Hz است( استاندارد آمریکا 60Hz) برای اندازه گیری این فرکانس در مد اندازه گیری VAC مولتی متر گزینه Hz/Duty را زده و فرکانس را مشاهده خواهیم کرد.
اندازه گیری فرکانس های بالا با مولتیمتر:

برای اندازه گیری فرکانس های بالا سلکتور مولتی متر را روی Hz% گذاشته و فرکانس را بخوانید. در این رنج ماکزیمم ولتاژ اعمالی نباید از 36VDC/36VAC true RMS تجاوز کند. برای همین برای اندازه گیری برق شهر (220V True RMS) از روش قبلی استفاده کردیم. بطور مثال مولتیمترD35T کمپانی owon قابلیت اندازه گیری فرکانس در محدوده های 9.999Hz/99.99/999.9/9.999K/99.99K/999.9/9.999MHz را دارد. اگر در رنج 9.999K باشید بدین معنی ست که در این رنج میتوانید فرکانس ها از 0 تا 9.999 کیلو هرتز را با دقت 3 رقم بعد اعشار مشاهده کنید. البته این مولتی متر و اکثر مولتی متر ها Auto Range (اتورنج) هستند و نیازی به انتخاب رنج بصورت دستی نمی باشد.

لازم به ذکر است فرکانس متر یا فرکانس شمار در اسیلوسکوپ ها، فانکشن ژنراتورهای یا سیگنال ژنراتورها نیز تعبیه شده است. اسیلوسکوپ های دیجیتال با قابلیت اندازه گیری اتوماتیک میتواند فرکانس شکل موج نمایش داده شده را محاسبه کنند. در گذشته فرکانس مترهای دقیق بصورت مجزا ارائه میشد اما امروزه در قالب فانکشن ژنراتورها ارائه میشود. بطور مثال فانکشن ژنراتور AG-1022F دارای شمارنده فرکانس با دقت 6 رقم میباشد. 6 رقم یعنی میتوانید فرکانس را با دقت حداکثر 5 رقم بعد اعشار بخوانید.